افرادی که دارای اختلالاتی در زمینه گفتار هستند برای درمان نیاز به گفتار درمانی دارند. گفتار درمانی یک شاخه بسیار تخصصی است که باید توسط گفتار درمانگر انجام شود و می‌تواند نقش مهمی در مداوای اختلالات گفتاری، زبانی، صدا و... ایفا کند. بسیار مهم است پیش از انجام گفتار درمانی افراد با مفهوم این برنامه درمانی و نکات مهم در رابطه با آن آشنا باشند تا بتوانند با آگاهی کامل جهت درمان اختلالات گفتاری اقدام کنند.
گفتار درمانی چیست؟
گفتار درمانی یا «پاتولوژی گفتار و زبان» یکی از شاخه‌های توان‌بخشی به شمار می‌رود. این روش درمانی اختلالات مربوط به گفتار و زبان را آسیب‌شناسی می‌کند و به درمان این مشکلات میپردازد.
مشکلات گفتار می‌تواند به نحوه بیان، روان بودن گفتار، تشدید صدا و محدود بودن واژگان مرتبط باشد. در گفتار درمانی، متخصص آسیب‌شناس با استفاده از تکنیک‌های مختلف سعی می‌کند تا به بهبود توانایی مکالمه و استفاده از مهارتهای زبانی بپردازد. تکنیک‌هایی که در گفتار درمانی استفاده می‌شوند با توجه به اختلال گفتاری زبان متفاوت هستند تا به بهترین شکل بتوانند نقش خود را در درمان مشکلات گفتاری ایفا کنند.
گفتاردرمانی یک روش درمانی مبتنی بر آموزش است که به توسعه و بهبود مهارتهای گفتاری، زبانی و ارتباطی انسان‌ها میپردازد. این روش توسط متخصصین گفتاردرمانی اجرا می‌شود .گفتاردرمانگر با استفاده از تکنیک‌ها و تمرینات متنوع، به افراد کمک می‌کنند تا مهارتهای گفتاری خود را تقویت کنند.
اهمیت گفتار درمانی در چیست؟
توانایی صحبت کردن و ارتباط موثر با دیگران از جمله مهارتهای اساسی انسان است و در انجام وظایف روزمره، تحصیل، شغل، و روابط شخصی تأثیر مهمی دارد. افرادی که با اختلالات گفتاری و ارتباطی مواجه هستند، ممکن است دچار مشکلاتی در زندگی روزمره خود شوند. گفتاردرمانی به این افراد کمک می‌کند تا مشکلات خود را شناسایی و راه‌حل‌های بهبودی را پیدا کنند بنابراین گفتاردرمانی اهمیت بسزایی در بهبود کیفیت زندگی افراد دارد.
انواع گفتار درمانی
گفتاردرمانی به درمان انواع اختلالات ارتباطی میپردازد که باید حتماً با آنها آشنا بود. از جمله اختلالاتی که گفتاردرمانی به درمان آنها می پردازد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
گفتار درمانی جهت بهبود روانی گفتار
این روش در مورد کودکانی که در صحبت کردن روان نیستند و یا نمی‌توانند به راحتی صحبت کردن را جاری کنند، انجام می‌شود. این روش درمانی به خصوص برای لکنت زبان که شایع‌ترین اختلال روانی گفتار است، کاربرد دارد و به کودک کمک می‌کند تا بتواند کلمات و جملات را آسان و روان بیان کند.
بهبود تلفظ گفتار یا وضوح گفتار
بیان به توانایی فرد در تلفظ صحیح کلمات گفته می‌شود. کودکانی که دچار مشکلات مفصلی در ناحیه دهان هستند ممکن است در تولید برخی صداهای خاص دچار مشکل باشند. برای رفع این مشکل درمانگر از گفتار درمانی استفاده می‌کند تا بر روی آن صداهای خاص و گروه‌های عضلانی مورد استفاده برای تولید کلمات کار کند و آنها را بهبود بخشد.
درک زبان
یکی از مشکلات بسیاری از کودکان این است که در درک مطلب دچار مشکل هستند. مشکلات درک زبان شامل ناتوانی در درک زبان گفتاری یا نوشتاری است و هنگامی که کودک این مشکل را دارد با اینکه در گوش دادن و دریافت اطلاعات مشکلی ندارد؛ اما مغز کودک حرف‌های دیگران را به اطلاعات کاربردی تبدیل نمی‌کند.
یکی از شرایطی که می‌تواند منجر به مشکلات درکی زبان شود آفازی/ Aphasia نام دارد. به طور معمول این مشکل به دلیل دنبال آسیب مغزی رخ می‌دهد و می‌تواند باعث مشکل در خواندن، نوشتن و گوش دادن شود. به نظر می‌رسد در کسانی که دچار این مشکل هستند راه‌های ذهنی که به ارتباط افکار با زبان کمک می‌کنند از بین رفته‌اند و گفتار درمانگر کمک می‌کند این مشکل برطرف شود.
شناخت و ارتباطات
علاوه بر سایر مشکلات گفتاری و زبانی، کودک ممکن است با برخی از عملکردهای ذهنی که بر زبان تأثیر می‌گذارد نیز دچار مشکل شود. این مهارت‌ها شامل حل مسئله، حافظه و توجه است. به‌عنوان‌مثال کودکی که دچار آسیب مغزی شده ممکن است به دلیل آفازی دچار مشکلات درک زبان باشد؛ اما در کنار آن ممکن است مشکلات حافظه نیز داشته باشد که این مسئله یادگیری را پیچیده می‌کند. درمانگر کمک می‌کند که تمام این مشکلات به شکل جداگانه و در کنار یکدیگر درمان شوند.
صوت یا voice
مشکلات صدا و حجم شامل مشکلات زیروبمی صدا، لحن و بلندی صدای کودک در هنگام صحبت کردن است. به‌عنوان مثال برخی از کودکان ممکن است هنگام صحبت کردن به طور غیرعادی صحبت کنند یا ممکن است برای صحبت کردن به شکل آرام دچار مشکل باشند.
یکی از اختلال هایی که باعث می‌شود کودک در کنترل صدای خود دچار مشکل باشد «آپراکسی» نام دارد. در این وضعیت کودک با اینکه می‌داند چه چیزی می‌خواهد بگوید؛ اما به نتیجه نمی‌رسد. کودکان دچار این اختلال برای بهبود وضعیت تارهای صوتی به تمرینات صوتی، تمرینات ریتم گفتار و تمرینات جهت شکل دادن به گفتار با عضلات دهان نیاز دارند.
اهداف گفتار درمانی
این اهداف معمولاً بر اساس نیازهای خاص هر فرد تنظیم می‌شوند. در ادامه، اهداف گفتاردرمانی به طور کلی توضیح داده می‌شوند:
- توانایی بهبود تلفظ صحیح صداها و کلمات: یکی از اهداف اصلی گفتاردرمانی، بهبود تلفظ صحیح صداها و کلمات است. افرادی که با اختلالات تلفظ مواجه هستند ممکن است صداها و کلمات را به نادرستی تلفظ کنند. گفتاردرمانی به افراد کمک می‌کند تا تلفظ صحیح صداها و کلمات را یاد بگیرند.
- ارتباط موثر و مهارتهای گفتاری بهتر: مهارتهای گفتاری بهتر و توانایی برقراری ارتباط موثر در مکالمات از دیگر اهداف گفتاردرمانی هستند. این مهارت‌ها شامل مواردی مانند گفتگوی دوطرفه،مهارتهای خوب گوش کردن ، پرسش و پاسخ مؤثر، و تقویت توانایی‌های گفتاری برای انتقال اندیشه‌ها و احساسات به طور واضح و دقیق به دیگران می‌شوند.
- بهبود توانایی‌های شناختی و تفکر انتقادی از طریق گفتار:گفتاردرمانی نقش مهمی در بهبود توانایی‌های شناختی انسان‌ها ایفا می‌کند. این شامل توانایی‌هایی مانند تمرکز، حافظه، تفکر انتقادی، و تحلیل اطلاعات است. بهبود این توانایی‌ها از طریق تمرینات و مکالمات ممکن می‌شود.
- توانمندسازی افراد برای استفاده مستقل از مهارتهای گفتاری:یکی از اهداف نهایی گفتاردرمانی، توانمندسازی افراد به منظور استفاده مستقل و خودکار از مهارتهای گفتاری است. این به افراد کمک می‌کند تا پس از اتمام فرآیند گفتاردرمانی، بتوانند به طور مستقل و در زندگی روزمره‌شان از این مهارت‌ها استفاده کنند.
چه افرادی به گفتار درمانی نیاز دارند؟
می‌توان گفت هر فردی در هر سنی در صورت وجود مشکل در برقراری ارتباط به خصوص از راه گفتار و زبان باید از کمک گفتار درمان استفاده کند. باید در نظر داشت توانایی برقراری ارتباط در سنین زیر ۶ سال باید با توجه به سن کودک در نظر گرفته شود.
از جمله افرادی که نیاز به گفتار درمانی دارند موارد زیر هستند:
- افراد دارای لکنت
- افراد دارای مشکلات تلفظی
- افراد کم توان ذهنی
- افراد اوتیستیک (اوتیسم)
- افراد دارای مشکلات شنوایی
- افراد دیزآرتریک و آپراکسیک
- افراد دارای اختلالات صوتی (مثل صدای خش‌دار و گرفته)
- افراد دارای شکاف کام و لب
- کودکانی که دچار تأخیر در گفتار و زبان
- افراد دارای سرطان حنجره یا سرطان زبان یا سرطان گردن
- افراد دچار مشکل در حیطه گفتار، زبان و بلع پس از صدمات مغزی (مانند سکته مغزی، تومور مغزی، ضربه‌مغزی، دمانس و…)
- بیماران MS
- بیماران پارکینسون
- بیماران ALS
- کودکان بیش‌فعال
- افراد دارای سندروم داون یا سندروم‌های دیگر مانند سندروم ویلیامز
گفتار درمانی توسط چه کسی انجام می‌شود؟
بسیار مهم است که افراد برای درمان مشکلات گفتاری خود و یا کودکانشان به سراغ متخصصان این حوزه بروند. افرادی که به درمان اختلالات مربوط به گفتار، زبان و بلع می‌پردازند گفتار درمانگر، «پاتالوژیست گفتار و زبان» یا «آسیب‌شناس گفتار زبان» (SLP) نام دارند.
گفتار درمانگران در این رشته تخصصی در دانشگاه‌ها به تحصیل پرداخته‌اند و می‌بایست عضو سازمان نظام‌پزشکی کشور باشند. گفتار درمانگر پس از بررسی مشکل مراجعه‌کننده با متخصصان دیگری همچون متخصص گوش و حلق و بینی، متخصص مغز و اعصاب، روان‌شناس، شنوایی‌شناس، متخصص اطفال، کادر درمانگر ذهنی و جسمی و فیزیوتراپیست در ارتباط خواهد بود تا بتواند به بهترین شکل به درمان مشکل فرد بپردازد. در کنار فعالیت‌های گفتار درمان همچنین می‌بایست اصلاحاتی نیز در محیط زندگی افراد صورت بگیرد تا اقدامات گفتار درمان بهترین نتیجه را ایجاد کند.
اصول گفتار درمانی
گفتاردرمانی به عنوان یک روش تخصصی درمانی و آموزشی در بهبود توانایی‌های گفتاری و ارتباطی افراد از اصول مهمی پیروی می‌کند. این اصول تأثیر مستقیم در موفقیت و کارآمدی گفتاردرمانی دارند. در ادامه، به اصول اساسی گفتاردرمانی پرداخته می‌شود:
- تنظیم اهداف مشخص:یکی از اصول اساسی گفتاردرمانی، تنظیم اهداف مشخص و قابل اندازه‌گیری برای هر فرد است. این اهداف بر اساس نیازها و مشکلات خاص هر فرد تعیین می‌شوند و به تحقق آنها پرداخته می‌شود.
- تعامل موثر:اصول گفتاردرمانی تأکید بر تعامل موثر در جلسات درمانی دارند. این شامل مواردی مانند گفتگوی دوسویه، گوش کردن فعال، و تمرینات تعاملی می‌شود.
- تمرینات و تکرار مستمر:برای بهبود توانایی‌های گفتاری، تمرینات و تکرار مستمر از اهمیت بسزایی برخوردارند.
- بازخورد فوری و تصحیح:این بازخورد به فرد کمک می‌کند تا خودآگاهی خود را افزایش دهد و اشتباهات خود را تصحیح کند.
- تکنیک‌های متنوع:گفتاردرمانی از تکنیک‌های متنوعی استفاده می‌کند تا به بهبود مهارتهای گفتاری در افراد کمک کند.
- ارتقاء خودآگاهی:گفتاردرمانی به فرد کمک می‌کند تا خودآگاهی خود را در مورد مشکلات گفتاری و راه‌حل‌های بهبود آنها افزایش دهد. این به فرد این امکان را می‌دهد که به طور مستقل به بهبود توانایی‌های گفتاری خود بپردازد.
- پیگیری و ارزیابی مستمر:گفتاردرمانی شامل پیگیری و ارزیابی مستمر برای ثبت تغییرات و ترسیم نقشه راه است.
- تعهد و پیوستگی:گفتاردرمانی نیازمند تعهد و پیوستگی است. افراد باید به طور مستمر به تمرینات و فعالیت‌های درمانی پرداخته و به اهداف خود پایبند باشند.
- نظریه و تحقیقات:گفتاردرمانی بر اساس نظریات و تحقیقات علمی تأسیس شده است. اصول و تکنیک‌های درمانی معمولاً بر اساس تحقیقات، بهترین عملکردهای ممکن تأمین می‌شوند.
- رابطه اعتمادسازی:گفتاردرمانی نیازمند رابطه اعتمادسازی بین گفتاردرمانگر و مراجع است. این اعتماد به فرد این امکان را می‌دهد که به آزادی و راحتی مشکلات گفتاری خود را مطرح کند.
- همکاری با خانواده و محیط اجتماعی:گفتاردرمانی ممکن است نیازمند همکاری خانواده و محیط اجتماعی فرد باشد. این همکاری می‌تواند در پشتیبانی و توسعه توانایی‌های گفتاری فرد مؤثر باشد.
گفتار درمانی چگونه انجام می‌شود؟
پس از اینکه نوع اختلال گفتار فرد توسط متخصص مشخص شد گفتار درمانی برای کودکان و بزرگسالان به طور معمول به شکل‌های زیر انجام می‌شود:
گفتار درمانی برای کودکان
گفتار درمانی برای کودکان به طور معمول با توجه به نوع اختلال گفتار در یک کلاس، گروه کوچک یا تک‌به‌تک انجام می‌شود. تمرینات و فعالیت‌های گفتار درمانی بسته به اختلال، سن و نیازهای کودک متفاوت است. در گفتار درمانی برای کودکان، متخصص از طریق صحبت کردن و بازی کردن، استفاده از کتاب‌ها و عکس‌ها و بسیاری اشیا به تعامل با کودک میپردازد تا به این ترتیب به بهبود مهارتهای گفتار و زبان کمک کند. همچنین گفتار درمان تکالیف مختلفی را نیز برای کودک و والدین در نظر می‌گیرد تا در خانه روند درمان همچنان ادامه داشته باشد.
گفتار درمانی برای افراد بزرگسال
روند گفتار درمانی برای افراد بزرگسال نیز با بررسی نوع اختلال فرد آغاز می‌شود. تمریناتی که به طور معمول گفتار درمان برای افراد بزرگسال در نظر می‌گیرد موارد زیر هستند:
- استفاده از روش‌های حل مسئله، حافظه و سازماندهی و سایر فعالیت‌ها در جهت بهبودارتباطات شناختی
- به کار بردن تاکتیک‌های مکالمه برای بهبود ارتباطات اجتماعی
- تمرینات تنفسی به منظور بهبود بلندی صدا و تشدید
- تمریناتی برای تقویت عضلات دهان
اگر آسیب یا وضعیت پزشکی مانند بیماری پارکینسون یا سرطان دهان باعث مشکلات بلع شده باشد، درمان ممکن است شامل بازآموزی عملکرد بلع نیز باشد.
گفتار درمانی باید از چه سنی شروع شود؟
اینکه چه زمانی گفتار درمانی باید آغاز شود با توجه به سن و اختلال گفتاری فرد متفاوت است. نکته بسیار مهم این است که باید درمان مشکلات گفتاری هرچه سریع‌تر آغاز شود. اگر والدین مشکلات زیر را در نوزاد و کودک خود مشاهده کنند باید هرچه سریع‌تر به گفتار درمان مراجعه نمایند:
مشکلات گفتاری در 1 سالگی تا 15 ماهگی
در این محدوده سنی در صورتی که کودک در بیان کلمات ساده مانند آب و بابا دچار مشکل باشد و یا نتواند جهت فهماندن منظور خود از حرکاتی مثل تکان سرودست یا اشاره با انگشت استفاده کند باید به گفتار درمان مراجعه کرد. همچنین اگر تولید صداها و اصوات توسط کودک بسیار محدود است این مشکل نیز باید مورد بررسی قرار گیرد.
مشکلات گفتاری در 18 سالگی تا دو سالگی
اگر در این دوران کودک در بیان بخش پایانی لغات مختلف مشکل دارد یا ترجیح می‌دهد از اشاره کردن به جای صحبت و بیان واضح خواسته استفاده کند یا تنها از عبارات دو یا چند کلمه‌ای محدود استفاده می‌کند باید این موارد را زنگ خطر در نظر گرفت.
مشکلات گفتاری در 2 سالگی تا 4 سالگی
در این سن مشکلاتی نظیر محدود بودن دایره لغات کودک، عدم توانایی کودک در جمله‌سازی ساده و عدم رساندن منظور از راه گفتار در بیشتر مواقع باید جدی گرفته شود.
مشکلات گفتاری در 4 سالگی تا 5 سالگی
در این بازه سنی مشکلاتی همچون تکرار مداوم صداها و کلمات، لکنت‌زبان، عدم توانایی کودک در تبعیت از دستور معلم یا والدین را باید جدی گرفت و برای درمان به گفتار درمان مراجعه کرد.
جدای از مشکلاتی که در کودکان بسیار شایع هستند در افراد بزرگسال همان‌طور که گفته شد دلایل متعددی می‌توانند باعث اختلالات گفتاری شوند که باید با مشاهده آنها هرچه سریع‌تر به گفتار درمان مراجعه نمود.
تکنیک‌های گفتاردرمانی
تکنیک‌های گفتاردرمانی ابزارهای متنوعی هستند که به توانایی‌های گفتاری و ارتباطی افراد کمک می‌کنند. این تکنیک‌ها ممکن است بر اساس نیازها و مشکلات خاص هر فرد متفاوت باشند. در ادامه، به برخی از تکنیک‌های گفتاردرمانی پرکاربرد اشاره می‌شود:
- تمرین تلفظ :این تمرین شامل تلفظ صداهای مختلف صداگذاری مانند /s/, /z/, /sh/, /ch/ و ... می‌شود. فرد با تمرین تلفظ صحیح این صداها به بهبود تلفظ کلمات و جملاتی که از این صداها استفاده می‌کنند میپردازد.
- تمرینات تعاملی:این تمرینات شامل مکالمه با گفتاردرمانگر یا دیگر افراد می‌شود. افراد تمرین مکالمات و تعاملات واقعی را به منظور بهبود توانایی‌های گفتاری خود انجام می‌دهند.
- تمرینات شناختی:این تمرینات به بهبود توانایی‌های شناختی مانند تمرکز، حافظه، و تفکر انتقادی از طریق گفتار کمک می‌کنند. این ممکن است شامل بازی‌های معناشناختی، تمرینات تحلیل متن، و تمرینات تفکر منطقی باشد.
- تمرینات انفعالی:این تمرینات به تقویت توانایی انفعالی و ارتباطی افراد کمک می‌کنند. ممکن است شامل تمرینات مهارتهای ارتباطی مانند شنیدار فعال، پرسش و پاسخ مؤثر باشد.
- تمرینات درکی و تفسیر و تحلیل:این تمرینات به افراد کمک می‌کنند تا متوجه معنای عبارات و مکالمات شوند و بتوانند اطلاعات را تحلیل کنند. این تمرینات می‌توانند شامل تحلیل متن‌ها، مکالمات، و سوالات تفسیری باشند.
- تمرینات توجه به جزئیات:این تمرینات به توانایی توجه به جزئیات تلفظ و معنا در گفتار کمک می‌کنند. افراد باید به تمرکز بر روی جزئیات مختلف گفتار توجه داشته و بهبود این مهارت را ادامه دهند.
- تکنیک‌های تنفسی:تکنیک‌های تنفسی به بهبود تنفس و کنترل تنفس و هماهنگی گفتار و تنفس در هنگام صحبت کردن کمک می‌کنند.
- تمرین تکرار و تقلید:این تمرین به تکرار و تقلید صحیح گفتار توسط فرد از مدل‌های صحیح کمک می‌کند. فرد باید گفتار را تکرار کند و از تقلید مدل‌های صحیح برای بهبود استفاده کند.
- تمرین توانایی‌های نظریه ذهن:این تمرینات به توانایی‌های نظریه ذهن که مرتبط با درک و تفسیر دیگران است، کمک می‌کنند. افراد می‌توانند به تمریناتی مانند تعبیر احساسات و نیازهای دیگران در مکالمات بپردازند.
- تمرینات پردازش حسی:این تمرینات به پردازش حسی مرتبط با گفتار مانند حس لمس، حس شنوایی، و حس دستگاه‌های گفتاری کمک می‌کنند.
- تمرینات دهانی- حرکتی و آموزش الگوهای حرکتی گفتار: برای تقویت عضلات فلج یا ضعیف گفتاری و همچنین آموزش الگوهای حرکتی گفتار در برخی بیماران از ماساژ و دستورزی استفاده می شود.
کاربردهای گفتاردرمانی
- کودکان با تاخیر در گفتار: گفتاردرمانی برای کودکانی که تاخیر در توانایی گفتاری دارند،رشد گفتار و زبان و ارتباط آنها را تسریع می‌دهد.
- افراد دارای لکنت : گفتاردرمانی به افراد با مشکلات لکنت گفتاری کمک می‌کند تا راحت تر و روان تر صحبت کنند
- افراد با آسیب مغزی: افرادی که آسیب مغزی دیده‌اند و مشکلات گفتاری دارند، از گفتاردرمانی به منظور بهبود توانایی‌های گفتاری و ارتباطی خود بهره می‌برند.
- افراد با نقص‌های گفتاری ارتباطی:افرادی که مشکلات در تفاهم و بیان نیازها و احساسات خود دارند، از گفتاردرمانی به منظور بهبود مهارتهای ارتباطی و تفاهم میان شنونده و گوینده بهره می‌برند.
- افراد با اختلالات یادگیری:افرادی که اختلالات یادگیری دارند و مشکلات در مهارتهای زبانی و تحصیلی دارند، از گفتاردرمانی به منظور افزایش توانایی‌های خود استفاده می‌کنند.
- افراد با اختلالات ارتباطی اجتماعی:افرادی که مشکلات در برقراری ارتباط با دیگران و تفاهم در مکالمات اجتماعی دارند، از گفتاردرمانی به منظور بهبود توانایی‌های ارتباطی خود بهره می‌برند.
- افراد با نیازهای ویژه: افراد با نیازهای ویژه از جمله کودکان کودکان اوتیسم، و افراد دارای نیازهای ویژه در حوزه گفتار، از گفتاردرمانی به منظوربهبود توانایی های خاص بهره می برند.
- افراد با اختلالات صوتی: اختلالات صوتی می‌توانند تاثیری بر تلفظ صحیح داشته و از توانایی ارتباطی افراد مختل کنند. گفتاردرمانی به توانایی‌های صوتی و تلفظ افراد کمک می‌کند.
- افراد با اختلالات پردازش زبان: افرادی که مشکلات در پردازش و درک زبان دارند، از گفتاردرمانی به منظور تقویت توانایی‌های پردازش زبانی و مکالمه بهره می‌برند.
- افراد با اختلالات خوردن: افراد با اختلالات تغذیه که در جویدن و بلعیدن هر نوع ماده غذایی مشکل دارند می توانند از خدمات گفتاردرمانی استفاده کنند
- افراد با اختلالات شناختی: افرادی که اختلالات شناختی دارند ممکن است مشکلاتی در توانایی‌های گفتاری داشته باشند. گفتاردرمانی به تقویت مهارتهای گفتاری در این افراد کمک می‌کند.
- افراد با اختلالات توانایی‌های حسی: افرادی که دارای اختلالات توانایی‌های حسی مانند بینایی یا شنوایی هستند، ممکن است مشکلاتی در گفتار و زبان داشته باشند. گفتاردرمانی به بهبود توانایی‌های حسی و تفاهم میان شنونده و گوینده کمک می‌کند.
کلام پایانی
گفتار درمانی یک برنامه درمانی برای بهبود مشکلات گفتاری و یا زبان است. این برنامه درمانی می‌تواند هم برای کودکان دچار مشکلات گفتاری قابل انجام باشد و هم بزرگسالانی که به دلایل مختلف دچار اختلالات گفتاری شده‌اند. این برنامه درمانی توسط گفتار درمان انجام می‌شود و به شکل‌های مختلفی با توجه به اختلال گفتاری فرد صورت می‌گیرد. بسیار مهم است والدین در صورت تشخیص مشکلات گفتاری در کودک خود و یا بزرگسالان با دیدن این علائم در خود هرچه سریع‌تر به متخصص جهت بررسی دقیق‌تر مراجعه نمایند.
منابع:
