منظور از اختلال تکاملی زبان چیست؟ | علل و علائم اختلال DLD

اختلال تکاملی زبان از ظاهر کودک قابل تشخیص نیست، این کودکان هیچ‌ نشانه‌ای از بیماری‌های شناخته شده مانند اوتیسم، کم شنوایی، ضربه مغزی یا ناتوانی ذهنی ندارد ، از این رو  یک اختلال پنهان است.

این اختلال با افزایش سن بهبود پیدا نمی کند، اگر به این قبیل کودکان به موقع رسیدگی نشود در آینده درگیر تبعات متعددی می شوند همانطوری که در حال حاضر بزرگسالان زیادی نیز با  DLD وجود دارد.

DLD یا اختلال تکاملی زبان چیست؟

اختلال تکاملی زبان (DLD) یکی از مشکلات کمتر شناخته‌شده‌ای است که بسیاری از کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این اختلال که به طور مستقیم بر توانایی کودک در درک و بیان زبان تأثیر می‌گذارد، می‌تواند تاثیر عمیقی بر زندگی و آینده کودک داشته باشد. اما آیا این اختلال به معنای عقب ماندگی ذهنی یا مشکلات رشدی دیگر است؟

خیر، اختلال تکاملی زبان، مسئله ای جداگانه است که به طور خاص زبان و ارتباطات زبانی را درگیر می‌کند. در این مقاله، به طور کامل ویژگی‌ها، علت‌ها، نحوه تشخیص و درمان این اختلال را بررسی خواهیم کرد.

ویژگی‌های کودکان دارای DLD

اختلال تکاملی زبان بیشتر به صورت مشکلاتی در درک و بیان زبان ظاهر می‌شود. کودکان مبتلا ممکن است در برقراری ارتباط مؤثر با دیگران چالش داشته باشند. برای مثال، گاهی نمی توانند مفهوم یک جمله ساده را درک کنند یا در ساخت جملات دچار اشتباهات ساختاری و معنایی می‌شوند.

این کودکان اغلب دیرتر از همسن و سالان خود شروع به صحبت می کنند و حتی پس از شروع، ممکن است واژگان محدودی داشته باشند. مشکل دیگر در استفاده از زمان‌های افعال یا ترتیب واژگان در جملات است که باعث می‌شود گفتار آنها نامفهوم یا غیرمنطقی به نظر برسد. هرچند هوش عمومی آن‌ها اغلب در محدوده طبیعی است، این مشکلات زبانی می‌تواند بر توانایی یادگیری و حتی روابط اجتماعی‌شان تأثیر بگذارد.

از سوی دیگر، عدم توانایی در درک جملات پیچیده یا دنبال کردن دستورات چندمرحله‌ای نیز از ویژگی‌های بارز این اختلال است. این مسائل باعث می‌شود که کودک در محیط‌های آموزشی و اجتماعی احساس کمبود کند.

کودک مبتلا به DLD ، تاخیر گفتاری دارد و گفتارش مملو از خطاهای تلفظی و زبانی است، از جمله:  

• در دسترسی به کلمات مشکل دارند (حین صحبت کردن مداوم دنبال کلمه میگردند  ”مممم ”میکنند و ”چیز چیز“ می گویند)
• در درک کلماتی که چند معنی دارد مشکل دارند (کلمه ”طرف ”در جملات  ”طرف متوجه نبود چی میگه“   ”کدوم طرف باید برم ”  ”چرا همش طرف اونو میگیری“)
• کلمات را نابه جا استفاده می کند ( از دور فکر کردم کتابه اما به جای کتاب دفترچه تلفن بود )
• وقتی دو جمله پشت سر هم می گویند ممکن است از نظر زمانی تطابق نداشته باشد ( علی هنوز تو خونه است که باباش رفته بود بیرون ،نفهمیده بود چون خواب است)
• قادر نیست از حروف ، به  طور مناسب برای اتصال جملاتش به یکدیگر استفاده کند  (باباش توپ اورد تا  نتونست باهاش بازی کنه)
• به دلیل عدم درک صحیح روابط  کلمات  یک جمله،  گفته‌های دیگران را به خوبی درک نمی کند
• اغلب در درک آنچه می خوانند مشکلاتی دارند اما این مشکلات غالباً نادیده گرفته می شوند و یا به غلط تفسیر شود معمولا معلمان و والدین به عنوان شیطنت یا بی توجهی از آن یاد می کنند
•  در داستان گویی ، در مقایسه با کودکان طبیعیِ همسن دچار آشفتگی بیشتري هست . این آشفتگی در اثر حذف محتواي مهم، واردکردنِ اطلاعات نامرتبط، نداشتن موضوع مناسب، نداشتن توالی منطقی و حذف نتیجه گیريِ منطقی داستان رخ میدهد.
•  در  استفاده صحیح از زبان در موقعیت های اجتماعی گوناگون مشکل دارد. 
• ممکن است برای ماندن در موضوع و نوبت گیری در مکالمه مشکل داشته باشد. 
• برایش دشوار است  که از کلمات استفاده کند تا درمورد احساسات خود صحبت کنند. 
• ناتوانی در دوست یابی، برقراری روابط سالم عاطفی و هیجانی و یافتن شغل مناسب ازدیگر تبعات این اختلال است.
•  کودکان مبتلا به DLD خفیف تر مشکلات رفتاری چندانی ندارند. اما اکثر کودکانی  كه دارای اختلال شدیدتر هستند  مشکلات رفتاری مانند پرخاشگری ،دعوا با کودکان دیگر، تمایل به بازی  تنهایی و ... را نشان میدهند.

خوشبختانه، این مشکلات اغلب در دوران نوجوانی رفع می شود اما اختلال افسردگی در نوجوانان مبتلا به  DLD  شایعتر است.

تفاوت اختلال تکاملی زبان با اختلالات دیگر چیست؟

یکی از سوالات رایج این است که چگونه می‌توان اختلال تکاملی زبان را از دیگر مشکلات رشدی یا عصبی تشخیص داد؟ برخلاف اوتیسم یا ناتوانی‌های یادگیری، کودکان مبتلا به DLD مشکلات اصلی خود را در حوزه زبان تجربه می‌کنند.

برای مثال، در حالی که کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است در تعاملات اجتماعی و ارتباطات غیر کلامی نیز مشکل داشته باشند، کودک مبتلا به DLD عمدتاً در ساختارهای زبانی و درک مفاهیم کلامی چالش دارد. همچنین، این اختلال به طور خاص به زبان مرتبط است و معمولاً مشکلاتی مانند کم شنوایی یا آسیب‌های جسمی در آن دخیل نیستند.

شناخت این تفاوت‌ها اهمیت زیادی دارد، زیرا مسیر درمان و حمایت از هر یک از این اختلالات متفاوت است. 

کودکان در دو و نیم سالگی باید قادر به بیان دست کم ۵۰ کلمه و عبارت های ۲ کلمه ای باشند، اگر کودکی در سه سالگی هنوز قادر به صحبت کردن در قالب عبارت و جمله نیست، علامت هشدار است و باید جدی گرفته شود.اگر  به نخستین نشانه‌ها یعنی دیر به حرف افتادن کودک و جمله‌های عجیب و غریب پی بردید حتما  به یک مرکز گفتار درمانی مراجعه کنید چون دوران طلایی رشد گفتار و زبان در  کودکان تا پنج سالگی است.

علل ایجاد اختلال DLD

علت دقیق بروز اختلال تکاملی زبان هنوز به طور کامل مشخص نشده است. اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بروز این اختلال دارند. کودکانی که سابقه خانوادگی مشکلات زبانی یا یادگیری دارند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

علاوه بر عوامل ژنتیکی، برخی عوامل محیطی نیز می‌توانند در این زمینه نقش داشته باشند. کمبود تحریک زبانی در محیط خانه یا مشکلات در تعامل والدین و کودک می‌تواند این اختلال را تشدید کند. با این حال، باید توجه داشت که اختلال تکاملی زبان ناشی از سهل انگاری والدین نیست و یک مسئله زیستی-عصبی محسوب می‌شود.

درمان اختلال تکاملی زبان چگونه است؟

خوشبختانه، درمان اختلال تکاملی زبان امکان‌پذیر است، به شرط آنکه به موقع اقدام شود. مهم‌ترین روش درمانی، گفتار درمانی است. در جلسات گفتاردرمانی، کودک یاد می‌گیرد چگونه واژگان جدید را بیاموزد، جملات خود را به درستی بسازد و مهارت‌های زبانی خود را تقویت کند.

علاوه بر گفتار درمانی، آموزش والدین نیز نقش مهمی در این فرآیند دارد. والدین می‌توانند با استفاده از روش‌های ساده مانند بازی‌های زبانی، خواندن کتاب و تشویق کودک به صحبت کردن، به بهبود زبان او کمک کنند.

گاهی در محیط‌های آموزشی، حضور یک معلم متخصص برای حمایت از کودک در انجام تکالیف و ارتباطات نیز ضروری است. هر چند درمان ممکن است زمان‌بر باشد، اما نتایج مثبت آن می‌تواند به کودک کمک کند تا در محیط‌های اجتماعی و آموزشی به موفقیت دست یابد.

در نهایت

اختلال تکاملی زبان، هرچند ممکن است در ابتدا باعث نگرانی والدین شود، با تشخیص به موقع و حمایت کافی، می‌تواند مدیریت شود. کودکان مبتلا به این اختلال، اگرچه در زبان و ارتباطات زبانی چالش هایی دارند، اما با تلاش و پشتکار می‌توانند به زندگی موفقی دست یابند.

همچنین حمایت والدین، معلمان و متخصصان در کنار تلاش‌های خود کودک، کلید اصلی عبور از این چالش است. به یاد داشته باشیم که هر کودک با استعدادهای منحصر به فرد خود شایسته عشق، توجه و فرصت برای پیشرفت است.

منبع:

•  speechandlanguage.org.uk