دانشمندان دانشگاه نورث وسترن بیش از 2000 کودک دارای تاخیر گفتاری را مورد بررسی قرار دادند، این کودکان بین 12 تا 38 ماه سن داشتند و کمتر از 50 کلمه بیان می کردنند و یا در ترکیب کلمات (مثلا: "مامان بالا" یا "بیشتر آبمیوه") ناتوان بودند. در این مطالعه عصبانیت ها به دو دسته «معمولی یا روزانه» و «شدید» طبقه بندی شدند که رفتارهایی مثل جیغ زدن، پرت کردن اشیا، ضربه زدن، لگد زدن و حبس نفس جز طبقه شدید به حساب می‌آمد.
در مسیر رشد و تکامل کودکان، ارتباط زبان و رفتار نقشی حیاتی دارد. زبان ابزار اصلی انسان برای برقراری ارتباط و بیان احساسات است. زمانی که کودکی دچار تاخیر در گفتار باشد، ممکن است توانایی او در بیان خواسته‌ها، نیازها و احساسات محدود شود. این محدودیت میتواند به تدریج زمینه ساز مشکلات رفتاری شود و کودک را در موقعیت های اجتماعی و حتی در تعامل با والدین دچار چالش کند. در این مقاله به بررسی عمیق‌تر این موضوع می‌پردازیم و ارتباط میان تاخیر گفتاری و رفتارهای چالش‌برانگیز را تحلیل می‌کنیم.
تأثیر تاخیر گفتاری بر رفتار کودک
تاخیر در رشد گفتار به معنای ناتوانی کودک در بیان مناسب افکار و احساسات است. این محدودیت میتواند برای کودک آزاردهنده باشد، زیرا او نمی‌تواند به طور مؤثر با محیط خود تعامل کند. احساس ناامیدی و سردرگمی در چنین شرایطی میتواند به بروز رفتارهای ناپسند منجر شود.
برای مثال، کودکی که نمی‌تواند نیاز خود به غذا یا اسباب‌بازی را بیان کند، ممکن است با گریه یا پرخاشگری به این خواسته‌ها واکنش نشان دهد. در مواردی نیز ممکن است کودک به دلیل ترس از درک نشدن، از تعاملات اجتماعی کناره‌گیری کند. این رفتارها اگرچه در ظاهر مشکل‌ساز به نظر می‌رسند، اما از دل نگرانی‌ها و نیازهای برآورده‌نشده کودک سرچشمه می‌گیرند.
محققان پس از آزمایش و تحقیقات خود به این نتایج رسیدند:
- در کودکان بین 12 تا 38 ماه ، تاخیر زبان بیانی با کج خلقی همراه است
- کودکان با تاخیر زبانی، عصبانیت های شدیدتری دارند یعنی وقتی عصبانی می شوند رفتارهای آسیب زننده به خود یا دیگران را انجام میدهند.
- احتمال اختلالات رفتاری شدید برای افرادی که دیر صحبت می کنند تقریبا دو برابر بیشتر است
- رابطه بین تاخیر زبانی و خطر سلامت روان ، مشهود است.
الیزابت نورتون، استادیار دپارتمان علوم ارتباطات در نورث وسترن می‌گوید، کودکان معمولا وقتی خسته یا ناامید هستند، عصبانی می شوند و اکثر والدین این عصبانیت های معمولی یا روزانه را درک میکنند و می‌شناسند.
اما بسیاری از والدین نمی‌دانند که انواع خاصی از کج‌خلقی‌ها و عصبانیت های مکرر یا شدید با بروز رفتارهای پرخطر(مثل پرت کردن اشیا، ضربه زدن، لگد زدن) میتواند نشان‌دهنده خطر مشکلات سلامت روان مانند اضطراب، افسردگی، ADHD و اختلالات رفتاری باشد.
البته تاکید روی دو واژه "مکرر" و "شدید" است. محقق این مطالعه توضیح می دهد که چند عصبانیت بد و اینکه کودک شما به اندازه بچه همسایه صحبت نمی کند دلیلی برای به صدا درآوردن زنگ خطر نیست.
لورن واکسلاگ، یکی از محققین اصلی، معاون بخش علوم اجتماعی پزشکی در دانشکده پزشکی فاینبرگ دانشگاه نورث وسترن، از والدین می خواهد که از ارتباط بین رشد گفتار و عصبانیت های پرخاشگرانه آگاه باشند زیرا زمانی که آنها به طور همزمان اتفاق بیفتند، آنها از یکدیگر تغذیه می کنند و مشکلات می توانند بدتر شوند. محققان تاکید می کنند که تشخیص زودهنگام این الگوها می تواند بسیار کمک کننده باشد.
ارتباط به معنای تبادل اطلاعات ، افکار، احساسات و درخواست‌ها است و زبان به عنوان وسیله‌ای برای برقراری ارتباط با جهان پیرامون و همچنین وسيله اي که کودک را در شناخت جهان خارج و تنظيم رفتار خويش ياري مي دهد، یک امر حیاتی و اساسی است بنابراین توانایی تبادل اطلاعات از طریق زبان، اساس فرآیندهای اجتماعی و رفتاری محسوب میشود.
رشد و تکامل گفتار و زبان در کودکان تاثیر عمیقی بر سایر جنبه‌های رشد آنها دارد؛ از جمله باعث رشد در زمینه بازی، ارتباط با همسالان، پیشرفت تحصیلی، شناخت عمومی و تکامل رفتاری و هیجانی در کودک میشود و برعکس چنانچه عملکرد ارتباطی کودک حتی به شکل خفیف مشکل داشته باشد، با پیامدهای زیان‌آور اجتماعی و افزایش خطر ابتلا به اختلالات رفتاری همراه است.
با توجه به اینکه مشکلات گفتاری و زبانی در کودکان قبل از سن مدرسه جز شایع‌ترین اختلالات تکاملی هستند، تشخیص به هنگام و درمان مناسب این اختلالات برای کودک و خانواده او اهمیت بسزایی دارد.
نقش زبان در مدیریت احساسات و رفتار
زبان نه تنها ابزاری برای ارتباط، بلکه وسیله‌ای برای پردازش احساسات و مدیریت رفتار نیز هست. وقتی کودکی بتواند احساسات خود را با کلمات توصیف کند، نیاز کمتری به ابراز آنها از طریق رفتارهای چالش برانگیز خواهد داشت. به عبارت دیگر، ضعف در مهارت‌های زبانی میتواند به افزایش رفتارهای غیرقابل پیش بینی منجر شود.
برای مثال، کودکی که نمی‌تواند احساس خشم یا ناراحتی خود را به والدین منتقل کند، ممکن است به پرخاشگری یا واکنش‌های هیجانی شدیدی روی بیاورد. از طرف دیگر، والدین یا مربیان که نتوانند دلیل این رفتارها را درک کنند، ممکن است به جای حمایت، کودک را تنبیه کنند و این چرخه مشکلات را پیچیده تر کنند.
اهمیت تشخیص زودهنگام و مداخله مناسب
تاخیر گفتاری اگر به موقع شناسایی شود، میتواند به کمک مداخلات تخصصی تا حد زیادی مدیریت گردد. تشخیص زودهنگام توسط گفتاردرمانگران و متخصصان کودک، کلید اصلی برای جلوگیری از تشدید مشکلات رفتاری است.
برای مثال، در برنامه‌های گفتار درمانی، کودک مهارت‌های زبانی و همچنین روش‌هایی برای بیان احساسات و نیازهایش را یاد می‌گیرد. گفتار درمانی برای تاخیر در رشد زبان و گفتار یکی از بهترین گزینه های پیش رو است. این مداخلات نه تنها به بهبود زبان کودک کمک میکنند، بلکه باعث کاهش رفتارهای چالش‌برانگیز نیز می‌شوند. آموزش والدین نیز بخش مهمی از این فرآیند است، زیرا والدین می‌توانند با ایجاد محیطی حمایت‌گرانه، کودک را در این مسیر یاری دهند.
چگونه می‌توان رفتارهای ناشی از تاخیر گفتاری را کنترل کرد؟
کنترل رفتارهای ناشی از تاخیر گفتاری نیازمند ترکیبی از صبر، درک و استفاده از تکنیک‌های تربیتی مؤثر است. والدین و مربیان باید به جای تمرکز بر رفتارهای منفی، تلاش کنند تا علت آنها را پیدا کنند. برای مثال، اگر کودکی به دلیل ناتوانی در بیان خواسته هایش پرخاشگری می‌کند، آموزش مهارت‌های ارتباطی ساده میتواند راه‌حل مؤثری باشد.
علاوه بر این، محیط خانه و مدرسه باید به گونه‌ای طراحی شود که کودک احساس امنیت و آرامش کند. بازی‌های زبانی، خواندن کتاب و استفاده از تصاویر می‌توانند به کودک کمک کنند تا به تدریج اعتماد به نفس بیشتری در برقراری ارتباط پیدا کند. همچنین، تقویت رفتارهای مثبت کودک از طریق تشویق و پاداش میتواند تاثیر مثبتی در کاهش رفتارهای منفی داشته باشد.
کلام آخر
تاخیر گفتاری، اگرچه به خودی خود یک چالش است، میتواند به مشکلات رفتاری نیز منجر شود. اما درک ارتباط میان این دو و اقدام به موقع میتواند از بسیاری از مشکلات پیشگیری کند. کودکان ما نیازمند حمایت، صبر و توجه هستند تا بتوانند در مسیری سالم و شاد رشد کنند. والدین، معلمان و متخصصان با همکاری یکدیگر می‌توانند زمینه‌ای فراهم کنند که کودکان بتوانند بر محدودیت‌های زبانی خود غلبه کنند و به جایگاه واقعی خود در جامعه دست یابند.
منابع:
