خیلی قبل تر از اینکه کودک اولین کلمه اش را به زبان بیاورد، "قان و قون" و "اَدَبَ دَ" می کند. این آواسازی ها تمرینی برای شروع گفتار است، که در عین سادگی یک مهارت پیچیده است که به هماهنگی صدها ماهیچه با هم وهمچنین به هماهنگی تنفس و آواسازی و رزونانس نیاز دارد. اساس گفتار با گریه و قان و قون شروع می شود و سپس مراحل رشدی را طی می کند.
در این مقاله سعی داریم مراحل رشد گفتار را تا رسیدن به اولین کلمات را مرور کنیم و به چنین سوالاتی جواب بدیم.
چه زمانی کودک من اولین کلمه را می گوید؟
- 0 تا دو ماهگی: در این مرحله، کودک شما از طریق گریه می گوید که گرسنه است یا احساس ناراحتی می کند. او ناله می کند و آه می کشد و شروع به تولید صداهایی می کند که نیازمند لرزش حنجره است، مانند اق قو!
- ماه های 3 و 4 : من با تو صحبت می کنم، مامان! با افزایش هماهنگی لب و زبان، کودک شما صداهای گفتاری ساده را تولید می کند و سعی می کند با این صداها با شما ارتباط برقرار کند. می توانید با صحبت کردن، تماس چشمی و تقلید صداها این مهارت کودک را افزایش دهید.
- ماه پنجم: "اَ دَ بَ دَ..." کردن حرف زدن ساده با صداهای گفتاری تک هجا مانند ba ،daو ma شروع می شود. دوره ای که کودک شما"اد..بَ دَ " را شروع می کند و سعی دارد با این بافتهای اوایی صحبت کند.
- ماه های 6 و 7: بافتهای آوایی تکرار شونده: حالا کودک شما می تواند بافتهای آوایی ساده مرحله قبل را پشت سر هم بیان کند مثل دَدَ بابا نانا و... طوری که انگار در حال گفتگو است.
- ماه‌های 8 و 9: آواها و هجاهای متنوع: کودک شما شروع به "اَدَبَ دَ.." متنوع یا مخلوط کردن صداهای مختلف می کند مثل " با دَ دا .ما نی نو..." او همچنین سعی می کند صداهای محیطی و حیوانات را تقلید کند. اگر برایش یک برج بلوکی بسازی و آن را خراب کنی، ممکن است بگوید بوم ! او همچنین ممکن است سرش را تکان دهد و نه بگوید.
- ماه های10-11: گفتار خاص خودش یا "به اصطلاح خودش داره حرف میزنه". کودک شما با استفاده از بافتهای آوایی که اکنون پیچیده تر شده است شروع به صحبت کردمی کند و کلماتی را بیان میکند که فقط مخصوص خودش است. این واژگان بسیار جذاب است زیرا او از ریتم مکالمه، حالات چهره و ژست‌ها تقلید میکند.
ماه دوازدهم: اولین کلمات!
اولین کلمات واقعی کودک از همین زمان شروع میشود و برای چندین ماه ادامه می‌یابد، کلمات واقعی به تدریج فراگیر می‌شوند. در این مرحله او حدود 3 کلمه دارد که به درستی از آنها استفاده می کند، اگرچه خیلی بیشتر می فهمد. برقراری تماس چشمی، پاسخ مشتاقانه و برچسب زدن و توضیح دقیق درباره آنچه کودک شما در مورد آن به اصطلاح خودش داره حرف میزنه.، به رشد گفتار و زبان کودک خیلی کمک می کند.
مراحل رشد گفتار و زبان از 12 تا 24 ماهگی
گفتار هر کودک نوپا با سرعت متفاوتی رشد می کند. ممکن است یک کودک 12 ماهه چندین کلمه بگوید اما یک کودک 16 ماهه دیگر هنوز هیچ کلمه ای نمی‌گوید در حالیکه هر دو این کودکان کاملا طبیعی هستند. ما در این مقاله روند رشد طبیعی گفتار را در سال دوم زندگی مرور میکنیم.
- بین 12 تا 15 ماهگی
کودک شما به سرعت می آموزد که گفتار روشی کارآمد و موثر برای برقراری ارتباط و رسیدن به خواسته هایش است و همچنین میتواند توجه دیگران را به خود جلب کند! اما تعداد وازگان او با انگیزه اش برای صحبت کردن تطابق ندارد، بنابراین اگر بخواهد چیزی به شما بگوید اما کلمات مناسبی در اختیار نداشته باشد ممکن است از ژست های ارتباطی استفاده کند تا نکات خود را منتقل کند. به عبارتی او در این مرحله شروع به ترکیب کلمات و حرکات می کند، مانند گفتن «خداحافظ» در حین تکان دادن دست.
تقلید عنصر اصلی یادگیری است و کودک شما کلماتی را که می شنود تقلید می کند، حتی اگر هنوز نتواند آنها را تلفظ کند یا معنای آنها را درک کند آهنگ آنرا تقلید می کند. مثلاً ممکن است در پایان یک سؤال، لحن صدایش را بالا ببرد.
- 17 تا 20 ماهگی
کودکان در این مرحله به طور متوسط 10 تا 20 کلمه دارند ولی همچنان "اَ دَ بَ دَ " می کنند و به زبان خودشان صحبت میکنند.
با بهبود توانایی کودک در هماهنگی لب ها، زبان و دندان ها، او شروع به تولید همخوانهای بیشتری می کند از جمله p ،b ،t ،k و ...
او تا به حال به قدرت و ارزش کلمات پی برده است، فقط یک کلمه می گوید ولی منظورش فراتر از آن است مثلا می گوید: "مامان!" برای جلب توجه شما، "مال من!" تا به شما بفهماند که از اینکه شما خرس عروسکی او را جابجا می کنید خوشحال نیست یا "نه!" وقتی او نمی خواهد نخود فرنگی بخورد.
کودک شما در این مرحله شروع به ترکیب دو (شاید حتی سه) کلمه با هم می کند.
اگرچه صحبت های او هر روز واضح تر می شود، اما شاید هنوز فقط خود شما متوجه گفتارش.شوید و نیاز به ترجمه و تفسیر همچنان وجود داشته باشید.
در این مرحله او ممکن است از یک کلمه برای چندین چیز مشابه استفاده کند، مانند "آبا" وقتی در مورد آب، شیر یا آب میوه صحبت می کند.
- 21 تا 24 ماهگی
در طول این مرحله، تلفظ و استفاده صحیح از کلمات همچنان بهبود می‌یابد و با افزودن کلمات جدید و عبارات کوتاه ، گفتار کودک کامل تر می شود.
در 24 ماهگی، اکثر کودکان 50 کلمه یا بیشتر صحبت می کنند.
خطاهای گرامری در این سن کاملا طبیعی است، مانند نام بردن از خود به صورت سوم شخص. گرامر به طور پیوسته در کنار حافظه کودک نوپا بهبود می یابد. معمولاً در سن 4 سالگی، اکثر خطاهای دستور زبان حذف می شوند.
اگر پس از مطالعه این مقاله احساس کردید کودک شما مطابق انتظارات رشد نکرده و یا اگر متوجه هر یک از این علائم زیر شدید، می توانید با یک گفتاردرمانگر تماس بگیرید:
- کودک شما یک مهارت گفتاری جدید را به دست می آورد و سپس آن را از دست می دهد(پسرفت در مهارتهای کلامی)
- فرزند شما به خوبی در 18 ماهگی خود است و کلمه قابل تشخیصی نگفته است.
- در 2 سالگی کودک شما شروع به ترکیب کلمات نکرده است.
مراحل رشد گفتار و زبان از 24 تا 36 ماهگی
رشد گفتار در سال سوم زندگی کودک سرعت میگیرد ، کودکان در این سن هر روز از کلمات و جملات جدید استفاده می کنند بنابراین اگر کودکی در فراگیری گفتار و زبان مشکل داشته باشد به طور محسوسی از همسالان خود عقب خواهد افتاد.
- از عبارات و جملات دو کلمه ای، از جمله ترکیبی اسم و فعل استفاده نمی کند،
- به سؤالات به صورت شفاهی پاسخ نمی دهد،
- مهارتهای گفتاری/زبانی که قبلاً کسب کرده‌ااست را از دست داده به عبارتی پسرفت کرده است.
اگر متوجه شدید که کودک شما در تکامل گفتار دارای مشکلاتی است و یا یکی از علامات هشدار بالا را داراست حتما به یک گفتار درمانگر مراجعه کنید.
- 25 تا 27 ماهگی
دایره لغات کودک نوپای شما در ماه های 25 تا 27 به سرعت گسترش می یابد. در واقع، او ممکن است از کلماتی استفاده کند که شما تعجب کنیدکه چنین کلماتی را می‌داند! دلیلش این است که او کلمات و عباراتی را که از بزرگسالان می شنود انتخاب می کند و سعی می کند از آنها استفاده کند.
کودک قادر خواهد بود به مدت 3 تا 6 دقیقه به طور فعال به مکالمات گوش دهد، این زمان بسیار خوبی برای تقویت مهارت های گفتاری و اجتماعی او است . کودک در این سن می تواند به سوالات ساده با "چه" و "کجا" ، و حتی به سوالاتی مانند "چند سالته ؟" یا "اسم عروسکت چیه؟ پاسخ دهد.
- 28 تا 30 ماهگی
کودک شما در این زمان می تواند هنگام گوش دادن ، سرنخ های زمینه ای را درک کند. به عنوان مثال، اگر از شما بشنود که می گویید: «نمی دونم کلیدهامو کجا گزاشتم»، ممکن است سریع برود و کلیدهای شما را بیاورد. او ضمن اینکه در پاسخ به سؤالات «چه» و «کجا» ماهرتر خواهد شد شروع به پرسیدن سؤالات «چه» و «کجا» می کند. همچنان که در مکالمات بیشتری شرکت می کند، متوجه خواهید شد که مهارت های مکالمه او بهبود می یابد. به طور کلی، اشتیاق او برای تعامل کلامی افزایش قابل توجهی خواهد یافت.
- 31 تا 33 ماهگی
در طول ماه های 31 تا 33، کودک نوپا شروع به استفاده از کلماتی میکند تا بوسیله جلب توجه کند مانند "هی!" یا "نگاه کن!".
کودکان در این سن با شما وارد مکالمه می شوند و سعی میکنند این تعامل را طولانی تر کنند صرفاً با تکرار آنچه که شما گفتید.
او می تواند اعمال یا اشیاء را با وضوح بیشتری توصیف کند و حتی داستان بگوید ممکن است طرح واضحی در داستان او وجود نداشته باشد، اما سعی دارد بیشتر توصیف کند. همچنین می‌شنوید که او عبارات اسمی و فعل را با هم ترکیب میکند («من کلوچه بزرگ می‌خورم!») که به تدریج به جملات طولانی‌تری منجر میشود.
او سؤالات ساده «چه کسی»، «چه موقع» و «چگونه» می پرسد و به سؤالات ساده «چرا» پاسخ می دهد. اگرچه دایره لغات او در این زمان در حال گسترش است، او همچنان برخی از کلمات را اشتباه بیان می کند و خطاهای تلفظی در این سن رایج است.
- 34 تا 36 ماهگی
کودک شما در این زمان مشتاق است که از کلمات جدید خود استفاده کند و سوالات زیادی بپرسد و درگفتگوها شرکت کند. همخوان های بیشتری را تلفظ می کند و گفتارش واضح تر می شود به طوریکه حدود 70 درصد گفتارش برای غریبه ها قابل درک است .
همانطور که مفهوم زمان کم کم شروع به شکل‌گیری میکند، او شروع به گنجاندن زمان گذشته در مکالمات میکند و حتی به اعمالی که در آینده اتفاق می‌افتد اشاره میکند.
کلام پایانی
در این مقاله سعی کردیم تا حدودی شما را با اولین کلمات کودک و نحوه رشد گفتار او آشنا کنیم. به یاد داشته باشید که برخی از کودکان ممکن است دیرتر از زمان‌های ذکر شده صحبت کنند و این مورد به تنهایی نشانه خاصی نیست.
در صورتی که علائم یاد شده در هر دوره را در کودک خود مشاهده کردید، بهتر است هر چه سریعتر با یک متخصص گفتار درمانی در تماس باشید!
